Nama ve hamiline ne demek? şirketlerin sermaye yapısını oluşturan hisse senetleri, şirket ortaklarının haklarını temsil eden ve şirketin sermayesindeki paylarını belgeleyen kıymetli evraklardır. Bu senetler iki ana türde düzenlenir: nama yazılı hisse senetleri ve hamiline yazılı hisse senetleri. Her iki türün de hukuki ve ekonomik sonuçları, sahip oldukları avantajlar ve dezavantajlar bulunmaktadır. Gelin, bu iki hisse senedi türünü uzman bir muhasebecinin gözünden detaylı bir şekilde ele alalım.
Nama Yazılı Hisse Senetleri Nedir?
Nama yazılı hisse senetleri, bir kişinin adına düzenlenmiş, senedin üzerinde sahibinin adı ve soyadının açıkça belirtildiği hisse senetleridir. Bu tür hisse senetleri, sahibinin kim olduğunu belirli kılar ve ticaret hukukuna göre daha sıkı bir denetime tabidir. Nama yazlı hisse senedi detaylarının olduğu sayfamız için linki tıklayınız.
Özellikleri:
- Sahiplik Bilgisi: Nama yazılı hisse senetlerinde, senet sahibinin kim olduğu bellidir. Bu bilgi genellikle şirketin pay defterine de kaydedilir.
- Devir İşlemleri: Nama yazılı senetlerin devri, hem ciro edilerek (arkasına yazılarak) hem de şirketin onayı alınarak gerçekleşir. Bu nedenle, devir süreci daha kontrollüdür.
- Şirket Hakimiyeti: Şirket yönetiminin hissedarları ve sermaye dağılımını daha iyi kontrol edebilmesi için nama yazılı hisse senetleri tercih edilir.
- Vergisel Avantajlar: Nama yazılı senet sahipleri için vergi mevzuatı gereği bazı durumlarda avantajlı düzenlemeler yapılmıştır.
Avantajları:
- Sahiplik bilgisi net olduğu için, hissedarlar arasındaki haklar daha iyi korunur.
- Şirketin hisse yapısı daha şeffaf bir şekilde takip edilebilir.
- Kanuni koruma mekanizmaları daha etkilidir.
Dezavantajları:
- Devir işlemleri, onay ve kayıt süreçleri nedeniyle daha karmaşıktır.
- Gizlilik sağlamadığı için, anonim kalmak isteyen yatırımcılar tarafından tercih edilmez.
Hamiline Yazılı Hisse Senetleri Nedir?
Hamiline yazılı hisse senetleri, senet sahibinin kim olduğunun belirtilmediği, senedin üzerinde herhangi bir isim yazmayan hisse senetleridir. Senede sahip olan kişi, o senedin hak sahibi olarak kabul edilir. Bu nedenle, hamiline yazılı hisse senetleri nakit gibi işlem görür. Hamiline yazlı hisse senedi detaylarının olduğu sayfamız için linki tıklayınız.
Özellikleri:
- Kimlik Bilgisi Gerekmez: Bu senetlerde sahiplik bilgisi bulunmaz; senedi elinde bulunduran kişi hak sahibi kabul edilir.
- Devir Kolaylığı: Devir işlemi oldukça basittir. Senedi yeni sahibine teslim etmek yeterlidir.
- Anonimlik: Hamiline yazılı senetler anonimliği korur ve bu nedenle yatırımcılar arasında popülerdir.
- Likidite: Piyasada kolaylıkla el değiştirebilmesi nedeniyle daha likit bir yapıya sahiptir.
Avantajları:
- Anonim kalmayı tercih eden yatırımcılar için idealdir.
- Devir işlemleri son derece kolaydır.
- Likidite avantajı nedeniyle hızlı işlem yapılabilir.
Dezavantajları:
- Sahiplik bilgisi olmadığından, kaybolması durumunda hak talep etmek zorlaşır.
- Şirket için hissedar yapısını takip etmek güçleşir.
- Vergisel açıdan sıkı bir denetime tabidir.
Nama Yazılı ve Hamiline Yazılı Hisse Senetleri Arasındaki Farklar
| Kriter | Nama Yazılı Hisse Senedi | Hamiline Yazılı Hisse Senedi |
|---|---|---|
| Sahiplik Bilgisi | Sahibin adı ve soyadı senette belirtilir. | Sahibin kim olduğu belirtilmez. |
| Devir İşlemi | Ciro ve şirket onayı gereklidir. | Fiziki teslim yeterlidir. |
| Anonimlik | Sahiplik bilgisi açıktır. | Anonimlik sağlar. |
| Likidite | Piyasada daha az likittir. | Daha hızlı el değiştirebilir. |
| Şirket Kontrolü | Şirket hakimiyeti kolaydır. | Şirket için takip zordur. |
Hangi Hisse Senedi Türü Tercih Edilmeli?
Nama yazılı hisse senetleri, şirketlerin hissedar yapısını sıkı bir şekilde kontrol etmek istediği durumlarda ve sahiplik haklarının korunmasının önemli olduğu durumlarda tercih edilmelidir.
Öte yandan, hamiline yazılı hisse senetleri, anonimlik isteyen yatırımcılar veya hızlı işlem yapma ihtiyacı duyan kişiler için uygundur. Ancak hamiline yazılı hisse senetlerinde, kaybolma riskine karşı dikkatli olunmalıdır.
Vergisel ve Hukuki Açıdan Önem
2020’de yürürlüğe giren 7256 Sayılı Kanun ile hamiline yazılı hisse senetleri için yeni düzenlemeler getirilmiştir. Artık hamiline yazılı hisse senetleri sahiplerinin bilgileri Merkezi Kayıt Kuruluşu’na bildirilmek zorundadır. Bu düzenleme, hem vergi kaçakçılığını önlemek hem de piyasa şeffaflığını artırmak amacıyla yapılmıştır.
Nama ve Hamiline Yazılı Hisse Senetleri Arasındaki Farklar
- Sahiplik Bilgisi: Nama yazılı senetlerde sahibin kimliği senet üzerinde belirtilirken, hamiline yazılı senetlerde böyle bir bilgi yer almaz.
- Devir İşlemi: Nama yazılı senetlerin devri ciro ve zilyetliğin devriyle, hamiline yazılı senetlerin devri ise sadece zilyetliğin devriyle gerçekleşir. Ancak, hamiline yazılı senetlerin devri için MKK’ya bildirim zorunluluğu bulunmaktadır. MKK giriş sayfası için linki tıklayınız.
- Pay Defteri Kaydı: Nama yazılı senetler pay defterine kaydedilirken, hamiline yazılı senetler kaydedilmez. Ancak, hamiline yazılı senetlerin devrinden sonra MKK sistemine kayıt yapılır ve senedin sahibi buraya işlenir.
- Bastırma Zorunluluğu: Hamiline yazılı senetlerin bedelleri tamamen ödenmeden bastırılması mümkün değildir ve bedellerin tamamen ödendiği tarihten itibaren en geç 3 ay içinde bastırılmaları zorunludur. Nama yazılı senetlerde ise böyle bir zorunluluk bulunmamaktadır; bedelleri tamamen ödenmemiş olsa bile bastırılabilirler.
Sonuç
Nama ve hamiline ne demek? Nama ve hamiline yazılı hisse senetleri, her biri farklı amaçlara hizmet eden kıymetli evraklardır. Tercih edilen tür, yatırımcıların ve şirketin ihtiyaçlarına göre değişiklik gösterebilir. Bu nedenle, hem yatırımcıların hem de şirketlerin hukuki ve vergisel boyutları dikkate alarak hareket etmesi büyük önem taşır.
